Risale-i Nur’dan Seçmeler

Şeriat-ı garrâ, kelâm-ı ezelîden geldiğinden, ebede gidecektir.
Nefs-i emmarenin istibdad-ı rezilesinden selâmetimiz, İslâmiyete istinad iledir.
O hablülmetine temessük iledir. Ve haklı hürriyetten hakkıyla istifade etmek,
imandan istimdad iledir. Zira, Sâni-i Âleme hakkıyla abd ve hizmetkâr olanın,
halka ubudiyete tenezzül etmemesi gerektir.

Divan-ı Harb-i Örfî, s.62.

Dünya için din feda olunmaz. Gebermiş istibdadı muhafaza için,
vaktiyle mesâil-i şeriat rüşvet verilirdi. Dinin meseleleri terk ve feda
edilmesinden, zarardan başka ne faydası görüldü? Milletin kalb hastalığı zaaf-ı
diyanettir. Bunu takviye ile sıhhat bulabilir.

Divan-ı Harb-i Örfî, s. 63.

Sual: Şu pis istibdat ne vakitten beri başlamış geliyor?

Cevap: İnsanlar hayvanlıktan çıkıp geldiği vakit, nasılsa bunu
da beraber getirmiştir.

Sual: Demek istibdat hayvaniyetten gelmedir?

Cevap: Evet… Müstebit bir kurt, bîçare bir koyunu parça parça
etmek, daima kavî zayıfı ezmek, hayvanların birinci düstur ve kavanin-i
esasiyesindendir.

Sual: Sonra?

Cevap: Şeriat-ı Garrâ zemine nüzul etti; ta ki zeminin yüzünü
temiz ve insanın yüzünü ak etsin, şu insaniyetten siyah lekesini izale etsin;
hem de izale etti. Fakat, vâesefâ ki, muhit-i zamanî ve mekânînin tesiriyle,
hilafet saltanata inkılap edip, istibdat bir parça hayatlandı. Ta Yezid
zamanında, bir derece kuvvet bularak, başını kaldırdığından, İmam Hüseyin
Hazretleri hürriyet-i şer’iye kılıcını çekti, başına havale eyledi. Fakat, ne
çare ki, istibdadın kuvveti olan cehil ve vahşet, cevânib-i âlemde zeynâb gibi
Yezid’in istibdadına kuvvet verdi.

Sual: Şimdiki meşrutiyet istibdat nerede, onların harekâtı
nerede, hilafet, saltanat nerede? Nasıl tatbik ediyorsun? Yek diğerine musafaha
ve temas ettiri-yorsun, aralarında karnlar ve asırlar var?

Cevap: Meşrutiyetin sırrı, kuvvet kanundadır, şahıs hiçtir.
İstibdadın esası, kuvvet şahısta olur, kanunu kendi keyfine tabi edebilir, hak
kuvvetin mağlubu. Fakat bu iki ruh her zamanda birer şekle girer, birer libas
giyer. Bu zamanın modası böyle giydiriyor. Zannolunmasın, istibdat galebe ettiği
zaman tamamen hükmünü icra etmiş, meşrutiyet mağlup olduğu vakit mahvolmuş.
Kellâ! Kâinatta galib-i mutlak hayır olduğundan, pek çok enva ve şuubat-ı
heyet-i içtimaiyede meşrutiyet hükümferma olmuştur. Cidâl berdevam, harb ise
seccâldir.

Münazarat, s. 37, 38.

Sual: Dine zarar olmasın, ne olursa olsun?

Cevap: İslâmiyet güneş gibidir, üflemekle sönmez. Gündüz
gibidir; göz yummakla gece olmaz. Gözünü kapayan, yalnız kendine gece yapar. Hem
de, mağlûp biçare bir reise yahut müdahin memurlara veyahut mantıksız bir kısım
zabitlere itimat edilirse ve dinin himayesi onlara bırakılırsa mı daha iyidir;
yoksa efkâr-ı âmme-i milletin ar-kasındaki hissiyat-ı İslâmiyenin mâdeni olan,
herkesin kalbindeki şefkat-i imâniye olan envâr-ı İlâhînin lemeâtının
içtimalarından ve hamiyet-i İslâmiyenin şerârât-ı neyyirânesinin imtizacından
hasıl olan amûd-u nuranînin ve o seyf-i elmasın hamiyetine bırakılırsa mı daha
iyidir, siz muhakeme ediniz.

Evet, şu amûd-u nuranî, dinin himayetini, şehametinin başına,
murakabenin gözüne, hamiyetinin omuzuna alacaktır. Görüyorsunuz ki, lemeât-ı
müteferrika, tele’lüe başlamış. Yavaş yavaş incizab ile imtizaç edecektir.
Fenn-i hikmette takarrur etmiştir ki: Hiss-i dinî, bâhusus din-i hakk-ı fıtrînin
sözü daha nâfiz, hükmü daha âlî, tesiri daha şedittir.

Elhasıl: Başkasına itimat etmeyen nefsiyle teşebbüs eder. Size
bir misal söyleyeceğim: Siz göçersiniz. Göçerin malı koyundur; o işi bilirsiniz.
Şimdi herbiriniz, bazı koyunları bir çobanın uhdesine vermişsiniz. Halbuki çoban
tembel ve muavini kayıtsız, köpekleri değersizdir. Tamamıyla ona itimat etseniz,
rahatla evlerinizde yatsanız, biçare koyunları müstebit kurtlar ve hırsız-lar ve
belâlar içinde bıraksanız daha mı iyidir; yoksa onun adem-i kifayetini bilmekle
nevm-i gafleti terk edip, hanesinden her biri bir kahraman gibi koşsun,
koyunların etrafında halka tutup, bir ço-bana bedel bin muhafız olmakla, hiçbir
kurt ve hırsız cesaret etmesin, daha mı iyidir? Acaba Mâmehuran hırsızlarını
tevbekâr ve sofî eden şu sır değil midir? Evet, ruhları ağlamak istedi, biri
bahane oldu, ağladılar.

Evet, evet, neam, neam. Sivrisinek tantanasını kesse, balarısı
demdemesini bozsa, sizin şevkiniz hiç bozulmasın, hiç teessüf etmeyiniz. Zira,
kâinatı nağamatıyla raksa getiren hakaikin esrarını ihtizaza veren musika-i
İlâhiye hiç durmuyor; mü-temadiyen güm güm eder.

Padişahların padişahı olan Sultan-ı Ezelî, Kur’ân denilen
musika-i İlâhiyesi ile umum âlemi doldurarak kubbe-i âsumanda şiddetli ses
getirmekle, sadef-i kefh-misâl olan ulema ve meşâyih ve hutebânın dimağ, kalp ve
femlerine vurarak, aks-i sadâsı onların lisanlarından çıkıp seyir ve seyelân
ederek, çeşit çeşit sadâlarla dünyayı güm güm ile ihtizaza getiren o sadânın
tecessüm ve intibaıyla; umum kütüb-ü İslâmiyeyi bir tanbur ve kanunun bir teli
ve bir şeridi hükmüne getiren ve her bir tel, bir neviyle onu ilân eden o
sadâ-yı semavî ve ruhanîyi kalbin kulağıyla işitmeyen veya dinleme-yen; acaba o
sadâya nispeten sivrisinek gibi bir emîrin demdemelerini ve karasinekler gibi
bir hükümetin adamlarının vız vızlarını işitecek midir?

Elhasıl: İnkılab-ı siyasî cihetiyle dininden havf eden adamın
dinde hissesi, beytü’l-ankebut gibi zayıf düşmüş cehalettir, onu korkutur;
taklittir, onu telâşa düşürttürür. Zira itimad-ı nefsin fıkdanı ve aczin vücudu
cihetiyle, saadetini yalnız hükümetin cebinden zannettiğinden; kalbini, aklını
da hükümetin kesesinden tahayyül eder, korkar.

Münazarat, s. 44-47.

Ey kardeşlerim! Kırkbeş sene evvel Eski Said’in bu dersinden
anlaşılıyor ki; o Said siyasetle, içtimaiyât-ı İslâmiye ile ziyade alâkadardır.
Fakat, sakın zannetmeyiniz ki o, dini siyasete âlet veya vesile yapmak
mesleğinde gitmiş! Hâşâ belki o, bütün kuvvetiyle siyaseti dine âlet ediyormuş.
Ve derdi ki: "Dinin bir hakikatini bin siyasete feda ederim." Evet, o zamanda
kırk-elli sene evvel hissetmiş ki, bazı münafık zındıkların siyaseti dinsizliğe
âlet etmeye teşebbüs niyetlerine ve fikirlerine mukabil, o da bütün kuvvetiyle
siyaseti İslâmiyetin hakaikına bir hizmetkâr, bir âlet yapmaya çalışmış.

Fakat, o zamandan yirmi sene sonra gördü ki: O gizli münafık
zındıkların, Garplılaşmak bahanesiyle siyaseti dinsiz-liğe âlet yapmalarına
mukabil, bir kısım dindar ehl-i siyaset dini siyaset-i İslâmiyeye âlet etmeye
çalışmışlardı. İslâmiyet güneşi yerdeki ışıklara âlet ve tâbi olamaz. Ve alet
yapmak, İslâmiyetin kıymetini tenzil etmektir, büyük bir cinayettir.

Hutbe-i Şamiye, s. 52.

Bu zaman hem iman ve din için, hem hayat-ı içtimaî ve şeriat
için, hem hukuk-u âmme ve siyaset-i İslâmiye için gayet ehemmiyetli birer
müceddid ister. Fakat en ehemmiyetlisi, hakaik-i imaniyeyi muhafaza noktasında
tecdid vazifesi, en mukaddes ve en büyüğüdür. Şeriat ve hayat-ı içtimaiye ve
siyasiye daireleri ona nispeten ikinci, üçüncü, dördüncü derecede kalıyor.
Rivâyât-ı hadisiyede, tecdid-i din hakkında ziyade ehemmiyet ise, imanî
hakaikteki tecdid itibarıyladır. Fakat efkâr-ı âmmede, hayatperest insanların
nazarında zâhiren geniş ve hâkimiyet noktasında cazi-bedar olan hayat-ı
içtimaiye-i İslâmiye ve siyaset-i diniye cihetleri daha ziyade ehemmiyetli
göründüğü için, o adese ile, o nokta-i nazardan bakıyorlar, mânâ veriyorlar.

Kastamonu Lahikası, s. 145.

Rejimi reddetmek ne vazifemizdir, ne de kuvvetimiz var. Ve ne de
düşünüyoruz ve ne de Risale-i Nur izin veriyor. Fakat biz kabul etmiyoruz, amel
etmiyoruz, istemi-yoruz. Red başka, kabul etmemek başkadır, amel etmemek daha
başkadır. Hazret-i Ömer’in (r.a.) taht-ı hükmünde, kanun-u adalet-i şer’iyesini
reddetmeyen ve ilişmeyen Yahudilere, Nasârâya ilişmiyordular. Demek, kabul
etmemek, tasdik etmemek, idarece bir cünha, bir suç teşkil etmiyor ki, o çeşit
muhalifler ve münkirler, en kuvvetli padişahların idaresi ve siyaseti altında
bulunmuşlar.

İşte, bu nokta-i nazardan, Risale-i Nur’un şakirtlerinden en
müthiş bir muhalif, rejim müessesesini tel’in de etse, bilfiil idareye ilişmese,
onun mefkûresine kanunen ilişilmez. Hürriyet-i vicdan ve hürriyet-i fikir,
onları tebrie eder.

Kastamonu Lahikası, s. 206.

Adalet-i mahza ile adalet-i izafiyenin izahı şudur ki: "Men
katele nefsin bi gayri nefsin ev fesadin fi’l ardi fekeennemâ katele’n-nâse
cemîan." Âyetin mânâ-i işarisiyle: Bir masumun hakkı, bütün halk için dahi iptal
edilmez. Bir fert dahi, umumun selameti için feda edilmez. Cenâb-ı Hakk’ın
nazar-ı merhametinde hak haktır, küçüğüne büyüğüne bakılmaz. Küçük büyük için
iptal edilmez. Bir cemaatin selameti için, bir ferdin rızası bulunmadan hayatı
ve hakkı feda edilmez. Hamiyet namına rızasıyla olsa, o başka meseledir.

Adalet-i izafiye ise: Küllün selameti için, cüz’ü feda eder.
Cemaat için, ferdin hakkını nazara almaz. Ehvenü’ş-şer diye bir nevi adalet-i
izafiyeyi yepmaya çalışır. Fakat adalet-i mahza kabil-i tatbik ise, adalet-i
izafiyeye gidilmez, gidilse zulümdür.

Mektubat, s. 57.

Hazret-i İmam-ı Ali’nin Vak’a-i Sıffin’-de Hazret-i Muaviye’nin
taraftarlarıyla muharebesi ise, hilâfet ve saltanatın muharebesidir. Yani,
Hazret-i İmam-ı Ali, ahkâm-ı dini ve hakaik-i İslâmiyeyi ve âhireti esas tutup,
saltanatın bir kısım kanunlarını ve siyasetin merhametsiz mukteziyatlarını
onlara feda ediyordu. Hazret-i Muaviye ve taraftarları ise, hayat-ı içti-maiye-i
İslâmiyeyi saltanat siyasetleriyle takviye etmek için azimeti bırakıp ruhsatı
iltizam ettiler, siyaset âleminde kendilerini mecbur zannedip ruhsatı tercih
ettiler, hataya düştüler.

Mektubat, s. 58.

Hazret-i Hüseyin’in muarızları olan Emevîler saltanatında,
merhametsiz gadre sebebiyet verecek üç esas vardı:

Birisi: Merhametsiz siyasetin bir düsturu olan, "Hükümetin
selâmeti ve âsâyişin devamı için eşhas feda edilir."

İkincisi: Onların saltanatı unsuriyet ve milliyete istinad
ettiği için, milliyetin gaddârâne bir düsturu olan, "Milletin selâmeti için her
şey feda edilir."

Üçüncüsü: Emevîlerin Hâşimîlere karşı an’anesindeki rekabet
damarı, Yezid gibi bazılarında bulunduğu için, şefkatsiz bir gadre kabiliyet
göstermişti.

Mektubat, s. 59.

Tabiiyyun, maddiyyun felsefesinden tevellüt eden bir cereyan-ı
nemrudâne, gittikçe âhirzamanda felsefe-i maddiye vasıta-sıyla intişar ederek
kuvvet bulup, Ulûhiyeti inkâr edecek bir dereceye gelir. Nasıl bir padişahı
tanımayan ve ordudaki zâbitan ve efrad onun askerleri olduğunu kabul etmeyen
vahşî bir adam, herkese, her askere bir nevi padişahlık ve bir gûnâ hâkimiyet
verir. Öyle de, Allah’ı inkâr eden o cereyan efradları, birer küçük Nemrud
hükmünde nefislerine birer rububiyet verir. Ve onların başına geçen en
büyükleri, ispirtizma ve manyetizmanın hâdisâtı nev’inden müthiş harikalara
mazhar olan Deccal ise, daha ileri gidip, cebbârâne surî hükûmetini bir nevi
rububiyet tasavvur edip ulûhiyetini ilân eder. Bir sineğe mağlûp olan ve bir
sineğin kanadını bile icad edemeyen âciz bir insanın ulûhiyet dâvâ etmesi ne
derece ahmakçasına bir maskaralık olduğu malûmdur.

Mektubat, s. 60.

Deccalın şahs-ı surîsi insan gibidir. Mağrur, firavunlaşmış,
Allah’ı unutmuş olduğundan, surî, cebbârâne olan hâkimiyetine ulûhiyet namını
vermiş bir şeytan-ı ahmaktır ve bir insan-ı dessastır. Fakat şahs-ı mânevîsi
olan dinsizlik ce-reyan-ı azîmi pek cesîmdir.

Mektubat, s. 61.

Sizi iğfal eden ve adliyeyi şaşırtan ve hükümeti bizimle vatana
ve millete zararlı bir surette meşgul eyleyen muarızlarımız olan zındıklar ve
münafıklar, istibdad-ı mutlaka "cumhuriyet" nâmı vermekle, irtidad-ı mutlakı
rejim altına almakla, sefahet-i mutlaka "medeniyet" ismi vermekle, cebr-i
keyfî-i küfrîye "kanun" ismini takmakla hem sizi iğfal, hem hükümeti işgal, hem
bizi perişan ederek, hâkimiyet-i İslâmiyeye ve millete ve vatana ecnebi hesabına
darbeler vuruyorlar.

Şualar, s. 256.

"Risale-i Nur’daki şefkat, hakikat, hak, bizi siyasetten men
etmiş. Çünkü mâsumlar belâya düşerler; onlara zulmetmiş oluruz." Bazı zâtlar
bunun izahını istediler. Ben de dedim:

Şimdiki fırtınalı asırda gaddar medeniyetten neş’et eden
hodgâmlık ve asabiyet-i unsuriye ve umumî harpten gelen istibdadat-ı askeriye ve
dalâletten çıkan merhametsizlik cihetinde öyle bir eşedd-i zulüm ve eşedd-i
istibdadat meydan almış ki, ehl-i hak, hakkını kuvvet-i maddiye ile müdafaa
etse, ya eşedd-i zulüm ile, tarafgirlik bahanesiyle çok bîçareleri yakacak; o
hâlette o da ezlem olacak ve mağlûp kalacak. Çünkü, mezkûr hissiyatla hareket ve
taarruz eden insanlar, bir iki adamın hatasıyla yirmi otuz adamı, âdi
bahanelerle vurur, perişan eder. Eğer ehl-i hak, hak ve adalet yolunda yalnız
vuranı vursa, otuz zayiata mukabil yalnız biri kazanır, mağlûp vaziyetinde
kalır. Eğer mukabele-i bilmisil kaide-i zâlimânesiyle, o ehl-i hak dahi bir
ikinin hatasıyla yirmi otuz biçareleri ezse-ler, o vakit, hak namına dehşetli
bir haksız-lık ederler.

İşte, Kur’ân’ın emriyle, gayet şiddetle ve nefretle siyasetten
ve idareye karışmaktan kaçındığımızın hakikî hikmeti ve sebebi budur. Yoksa
bizde öyle bir hak kuvveti var ki, hakkımızı tam ve mükemmel müdafaa
edebilirdik.

Şualar, s. 260.

Her iki Deccal, âzamî bir istibdat ve âzamî bir zulüm ve âzamî
bir şiddet ve dehşetle hareket ettiklerinden, âzamî bir iktidar görünür. Evet,
öyle acip bir istibdat ki, kanunlar perdesinde herkesin vicdanına ve
mukaddesatına, hattâ elbisesine müdahale ederler. (Zannederim, asr-ı âhirde
İslâm ve Türk hürriyetperverleri, bir hiss-i kablelvuku ile bu dehşetli
istibdadı hissederek oklar atıp hücum etmişler. Fakat çok aldanıp yanlış bir
hedef ve hatâ bir cephede hücum göstermişler.) Hem öyle bir zulüm ve cebir ki,
bir adamın yüzünden yüz köyü harap ve yüzer mâsumları tecziye ve tehcir ile
perişan eder.

Şualar, s. 513.

Nur Risalelerinin ve Nurcuların siyaset-le alâkaları yok. Ve
Risale-i Nur, rıza-i İlâhîden başka hiçbir şeye âlet edilmediğinden, mümkün
olduğu kadar Risale-i Nur’un mensupları, içtimaî ve siyasî cereyanlara karışmak
istemiyorlar. Yalnız Sebilürreşad, Doğu gibi mücahidler iman hakikatlerini ehl-i
dalâletin tecavüzatından muhafazaya çalıştıkları için, ruh u canımızla onları
takdir ve tahsin edip onlarla dostuz ve kardeşiz—fakat siyaset noktasında değil.
Çünkü iman dersi için gelenlere tarafgirlik nazarıyla bakılmaz. Dost-düşman,
derste farketmez. Halbuki siyaset tarafgirliği, bu mânâyı zedeler, ihlâs
kırılır. Onun içindir ki, Nurcular emsalsiz işkencelere ve sıkıntılara tahammül
edip Nuru hiçbir şeye âlet etmediler. Siyaset topuzuna el atmadılar.

"Hem Nur Risaleleri küfr-ü mutlakı kırdığı için, küfr-ü mutlakın
altındaki anarşiliği ve üstündeki istibdad-ı mutlakı kırdığı cihetle, bir nevi
siyasete teması var tevehhüm edilmiş. Halbuki Nurun ter-cümanı, birtek mesele-i
imaniyeyi dünya saltanatına değişmediğini mahkemelerde dâvâ edip yirmi beş sene
tarz-ı hayatıyla ve emarelerle ispat etmiştir."

Emirdağ Lahikası II, s. 281

Kardeşlerim,

Sizce münasip ise Başvekile ve dindar
meb’uslara verilmek üzere, ihtara binaen yazdırılmış gayet ehemmiyetli bir
hakikattir.

Mukaddeme: Kırk seneye yakın siyaseti terk ettiğimden ve ekser
hayatım bir nevi inzivada geçtiğinden, hayat-ı içtimaiye ve siyasiye ile meşgul
olmadığımdan, büyük bir tehlikeyi göremiyordum. Bugünlerde o tehlikenin hem
millet-i İslâ-miyeye ve hem de bu memleket ve hükûmet-i İslâmiyeye büyük bir
zarar vermeye zemin hazırlamakta olduğunu hissettim. Mecburiyetle, İslâmiyet
milliyeti ve hâkimiyeti ve memleketin selâmeti için çalışan ehl-i siyaset ve
cemiyet-i beşeri-yeye hamiyetle çalışanlar için bana mânevî bir ihtar
edildiğinden Üç Noktayı beyan edeceğim.

Birinci nokta: Gazeteleri dinlemediğim halde bir iki senedir
"irtica ile itham" kelimesi mütemadiyen tekrar edildiğini işitiyordum. Eski Said
kafasıyla dikkat ettim, kat’iyen gördüm ki:

Siyaseti dinsizliğe âlet yapan ve beşerdeki en dehşetli vahşet
ve bedevîliğin bir kanun-u esasîsine irticaa çalışan ve hamiyet maskesini başına
geçiren gizli İslâmiyet düşmanları, gaddarâne bir ithamla ehl-i İslâmiyet ve
hamiyet-i diniye ve kuvvet-i imaniye cihetiyle değil dini siyasete âlet yapmak,
belki de siyaseti dine âlet ve tâbi yapmakla, tâ İslâmiyetin kuvvet-i
mâneviyesinden bu hükümet-i İslâmiyeyi tam kuvvetlendirmek ve dört yüz milyon
hakikî kardeşi arkasında ihtiyat kuvveti bulundurmak ve bir kısım zâlim
Avrupa’nın dilenciliğinden kurtulmak için çalışanlara pek haksız olarak "irtica"
damgasını vurup onları memlekete zararlı tevehhüm etmeleri, yerden göğe kadar
hadsiz bir haksızlıktır. Nümunelerinden birinci nümunesi: Bu asrın dehşetli
zulmüne karşı bir sed olarak İkinci Noktada beyan etmek zamanı geldi. Menşe’leri
iki kanun-u esasiye istinad eden iki irtica var:

Biri: Siyasî ve içtimaî ki, hakikî irticadır. Onun kanun-u
esasîsi çok su-i istimale ve zulme medar olmuştur.

İkincisi: İrtica namı verilen hakikî bir terakki ve adaletin
esasıdır.

İkinci nokta: Beşerin vahşet ve bedevîlik zamanlarındaki bir
kanun-u esasîsine, medeniyet namına dine hücum edenler, irtica ile o vahşete ve
bedevîliğe dönüyorlar. Beşerin selâmet, adalet ve sulh-u umumîsini mahveden o
dehşetli vahşiyane kanun-u esasî, şimdi bizim bu biçare memleke-timize girmek
istiyor. Garazkârâne ve anûdâne particilik gibi bazı cereyanları aşılamaya
başlaması gibi bir ihtilâf görülü-yor. O kanun-u esasî de budur:

Bir taifeden, bir cereyandan, bir aşiretten bir ferdin hatâsıyla
o taifenin, o cereyanın, o aşiretin bütün fertleri mahkûm ve düşman ve mes’ul
tevehhüm ediliyor. Bir hatâ, binler hatâ hükmüne geçiriliyor. İttifak ve
ittihadın temel taşı olan kardeşlik ve vatandaşlık, muhabbet ve uhuvveti zîr ü
zeber ediyor.

Evet, birbirine karşı gelen muannid ve muarız kuvvetler,
kuvvetsiz oluyorlar. Bu kuvvetsizlikle zayıflandığı için, millete ve memlekete
ve vatana âdilâne hizmete muvaffak olunamadığından, maddî ve mânevî bir nevi
rüşvet vermeye mecbur oluyorlar ki, dinsizleri kendilerine taraftar yapmak için
o gaddar, engizisyonâne ve bedeviyâne ve vahşiyâne bu mezkûr kanun-u esasîye
karşı ayn-ı adalet olan bu semavî ve kudsî "Velâ teziru vâziretü’n vizra uhra"
nass-ı kat’îsiyle, Kur’ân’ın bir kanun-u esasîsi muhabbet ve uhuvvet-i
hakikiyeyi temin eden ve bu millet-i İslâmiyeyi ve memleketi büyük tehlikeden
kurtaran bu kanun-u esasî ki, "Birisinin hatasıyla başkası mesul olamaz."
Kardeşi de olsa, aşireti ve taifesi de olsa, partisi de olsa, o cinayete şerik
sayılmaz. Olsa olsa, o cinayete bir nevi tarafgirlikle yalnız mânevî günahkâr
olup âhirette mesul olur; dünyada değil. Eğer bu kanun-u esasî çabuk düstur-u
esasî yapılmazsa, hayat-ı içtimaiye-i beşeriye iki Harb-i Umumînin gösterdiği
tahribatın emsaliyle, esfel-i sâfilîn olan o vahşî irticaa düşecek.

İşte, Kur’ân’ın bu gibi kudsî kanun-u esasîsine irtica namını
veren bedbahtlar, vahşet ve bedevîliğin dehşetli bir kanun-u esasîsi olarak
kabul ettikleri şimdiki öylelerinin siyasetinin bir nokta-i istinadı şudur ki:
"Cemaatin selâmeti için fert feda edilir. Vatanın selâmeti için eşhasın hukuku
nazara alınmaz. Devletin siyasetinin selâmeti için cüz’î zulümler nazara
alınmaz" diye, birtek câni yüzünden bir köyü mahvetmekle bin mâsumun hakkını
nazara almaz. Birtek câninin yüzünden bin adamın kılıçtan geçmesini caiz görür.
Bir adamın yaralanmasıyla binler mâsumu sıkıntıya verdirir. Ve iki yüz adamı
kurşuna dizilmesini o bahaneyle nazara almaz. Birinci Harb-i Umumîde üç bin
adamın câniyâne siyaset hatâlarıyla otuz milyon biçare nev-i beşer aynı harpte
mahvedildiği gibi, binler misaller var.

İşte bu vahşiyâne irticaın, bu dehşetli zulümlerine karşı gelen
Kur’ân şakirtlerinin, Kur’ân’ın yüzer kanun-u esasîsinden "Velâ teziru
vâziretü’n vizra uhra" âye-tinin ders verdiği kanun-u esasîsi ile adâlet-i
hakikiyeyi ve ittihadı ve uhuvveti temin etmeye çalışan ehl-i iman fedakârlarına
"mürteci" namını verip onları müttehem etmek, mel’un Yezid’in zulmünü adalet-i
Ömeriyeye tercih etmek misillû en vahşî ve zalimâne bir engizisyon kanununu,
beşerin en yüksek terakkiyatına ve adaletine medar olan Kur’ân’ın mezkûr kanun-u
esasîsine tercih etmek hükmündedir. Hükûmet-i İslâmiye ile bu memleketin
selâmetine çalışan ehl-i siyasetin mezkûr hakikati nazara alması lâzımdır.
Yoksa, üç veya dört cereyanın muannidâne muaraza etme-leriyle, o kuvvetler,
muaraza sebebiyle zayıflar. Memleketin menfaatine ve âsâ-yişine sarf edilecek o
zayıf kuvvetle hâkimiyetini—hattâ istibdad ile de olsa—âsâyiş ve emniyet-i
umumiyeyi muhafazaya kâfi gelmediğinden Fransız ihtilâl-i kebîri-nin
tohumlarının bu mübarek memleket-i İslâmiyeye ekilmesine yol vermektir diye
telâş edilebilir.

Madem bu ittifaksızlıktan gelen zaafiyet ve kuvvetsizlik
sebebiyle ecnebînin politikasına ve ehemmiyetsiz, muvakkat yardımlarına karşı bu
acip mânevî rüşvetler veriliyor, dört yüz milyon kardeşin uhuvvetine, milyarlar
ecdadın mesleğine ehemmiyet verilmiyor gibi bir mânâ hükmediyor. Ve âsâyiş ve
siyasete zarar gelmemek için bu kadar israfat ile bol maaşlar suretinde kuvvet
teminine kendilerini mecbur zanne-derek rüşvetler veriliyor; milletin fakr-ı
hali nazara alınmıyor. Elbette ve elbette ve kat’î olarak, şimdi bu memleketteki
ehl-i siyaset, garba ve ecnebîye verdiği siyasî ve mânevî rüşvetin on mislini
âlem-i İslâmın ileride cemahir-i müttefikası hükmünde olacak olan dört yüz
milyon Müslüman kardeşlere memleket ve milletin ve bu devlet-i İslâmiyenin
selâmeti için gayet azîm bir bahşiş ve zararsız rüşvet vermesi lâzım ve
elzemdir.

İşte o makbul, lâzım ve çok menfaatli, caiz ve vacip rüşvet ise,
teavün-ü İslâmın esası ve hediye-i Kur’ân’ın semavî bir düsturu ve rabıtası ve
kudsî kanun-u esasîsi olan "İnneme’l mü’minûne ihvetün." "Va’tesimu bî
habli’llahi cemîan." "Velâ teziru vâziretü’n vizra uhra." "Velâ tenâzeu
fetefşelû ve tezhebe rîhukum" kudsî, esasî kanunlarını düstur-u hareket
etmektir.

Üçüncü Nokta: Şimdilik tehir edildi.

Emirdağ Lahikası II, s. 318-321.

Birinci Sualleri: Niçin eskiden Hürriyetin başında siyasetle
hararetle meşgul oluyordun, bu kırk seneye yakındır ki bütün bütün terk ettin?

Elcevap: Siyaset-i beşeriyenin en esaslı bir kanun-u esasîsi
olan, "Selâmet-i millet için fertler feda edilir. Cemaatin selâmeti için eşhas
kurban edilir. Vatan için herşey feda edilir" diye, bütün nev-i beşerdeki
şimdiye kadar dehşetli cinayetler bu kanunun su-i istimalinden neş’et ettiğini
kat’iyen bildim. Bu kanun-u esasî-yi beşeriye, bir hadd-i muayyenesi olmadığı
için çok su-i istimale yol açmış. İki Harb-i Umumî, bu gaddar kanun-u esasînin
su-i istimalinden çıkıp bin sene beşerin te-rakkiyatını zîr ü zeber ettiği gibi,
on câni yüzünden doksan mâsumun mahvına fetva verdi. Bir menfaat-i umumî perdesi
altında şahsî garazlar, bir câni yüzünden bir kasabayı harap etti. Risale-i Nur
bu hakikati bazı mecmua ve müdafaatta ispat ettiği için onlara havale ediyorum.

İşte, beşeriyet siyasetlerinin bu gaddar kanun-u esasîsine
karşı, Arş-ı Âzamdan gelen Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyandaki bu gelen kanun-u esasîyi
buldum. O kanunu da şu âyet ifade ediyor:

"Velâ teziru vâziretü’n vizra uhra" "Men katele nefsin bi gayri
nefsin ev fesadin fi’l ard fekeennemâ katele’n-nâse cemîan." Yani, bu iki âyet,
bu esası ders veriyor ki: "Bir adamın cinayetiyle başkalar mes’ul olmaz. Hem bir
mâsum, rızası olmadan, bütün insana da feda edilmez—kendi ihtiyarıyla, kendi
rızasıyla kendini feda etse, o fedakârlık bir şehadettir ki, o başka meseledir"
diye, hakikî adalet-i beşeriyeyi te’sis ediyor.

Emirdağ Lahikası II, s. 333-334.

Kalbe ihtar edilen içtimaî hayatımıza ait bir hakikat

Bu vatanda şimdilik dört parti var. Biri Halk Partisi, biri
Demokrat, biri Millet, diğeri İttihad-ı İslâmdır.

İttihad-ı İslâm Partisi, yüzde altmış, yetmişi tam mütedeyyin
olmak şartıyla, şimdiki siyaset başına geçebilir. Dini siyasete âlet etmemeye,
belki siyaseti dine âlet etmeye çalışabilir. Fakat çok zamandan beri terbiye-i
İslâmiye zedelenmesiyle ve şimdiki siyasetin cinayetine karşı dini siyasete âlet
etmeye mecbur olacağından, şimdilik o parti başa geçmemek lâzımdır.

Halk Partisi ise, hakikaten acip ve zevkli bir rüşvet-i umumîyi
kanunlar perdesinde bazı memurlara verdikleri için, yirmi sekiz senelik bütün
cinâyâtıyla başkaların cinâyâtı ve İttihatçıların ve mason kısmının seyyiatları
da o partiye yükletildiği halde, Demokratlara bir cihette galip hükmündedirler.
Çünkü ubudiyetin noksaniyetiyle enaniyet kuvvet bulur, nemrutçuluklar çoğalır.
Bu benlik zamanında, memuriyet hakikatta bir hizmetkârlık olduğu halde, bir
hâkimiyet, bir ağalık, bir nemrutçulukla nefse gayet zevkli bir hâkimiyet
mertebesini bir kısım memurlara rüşvet olarak verdiği için, bütün o acip
cinayetlerle ve kendinden olmayan ceridelerin neşriyatıyla beraber bana yapılan
muamelelerinden hissettim ki, bir cihette mânen Demokratlara galip geliyorlar.
Halbuki, İslâmiyetin bir kanun-u esasîsi olan, hadis-i şerifte "Seyyidu’l kavmi
hâdimuhum," yani, "Memuriyet, emirlik ise, reislik değil, millete bir
hizmetkârlıktır." Demokratlık, hürriyet-i vicdan, İslâmiyetin bu kanun-u
esasîsine daya-nabilir. Çünkü kuvvet kanunda olmazsa şahsa geçer. İstibdad,
mutlak keyfî olur.

Millet Partisi ise: Eğer İttihad-ı İslâmdaki esas olan İslâmiyet
milliyeti ki, Türkçülük onun içinde mezc olmuş bir millet olsa, o Demokratın
mânâsındadır, dindar Demokratlara iltihak etmeye mecbur olur. Frenk illeti tâbir
ettiğimiz ırkçılık, unsurculuk fikriyle Avrupa, âlem-i İslâmı parçalamak için
içimize bu frenk illetini aşılamış. Fakat bu hastalık ve fikir, gayet zevkli ve
câzibedar bir hâlet-i ruhiye verdiği için, pek çok zararları ve tehlikeleriyle
beraber, zevk hatırı için her millet cüz’î-küllî bu fikre iştiyak gösteriyorlar.

Şimdiki terbiye-i İslâmiyenin za’fiyetiyle ve terbiye-i
medeniyenin galebesiyle ekseriyet kazanarak başına geçerse, ekseriyet teşkil
etmeyen ve ancak yüzde otuzu hakikî Türk olan ve yüzde yetmişi başka unsurlardan
olanlar, hem hakikî Türklerin, hem hâkimiyet-i İslâmiyenin aleyhine cephe almaya
mecbur olacaklar. Çünkü, İslâmiyetin bir kanun-u esasîsi olan bu âyet-i kerime,
"Velâ teziru vâziretü’n vizra uhrâ"dır. Yani, "Birisinin günahıyla başkası
muahaze ve mes’ul olmaz."

Halbuki, ırkçılık damarıyla, bir adamın cinayetiyle mâsum bir
kardeşini, belki de akrabasını, belki de aşiretinin efradını öldürmekte kendini
haklı zanneder. O vakit hakikî adalet yapılmadığı gibi, şiddetli bir zulüm de
yol bulur. Çünkü "Bir mâsumun hakkı, yüz câniye feda edilmez" diye İslâmiyetin
bir kanun-u esasîsidir. Bu ise çok ehemmiyetli bir mesele-i vataniyedir. Ve
hâkimiyet-i İslâmiyeye büyük bir tehlikedir.

Mâdem hakikat budur, ey dindar ve dine hürmetkâr Demokratlar siz
bu iki partinin gayet kuvvetli ve zevkli ve câzibedar nokta-i istinadlarına
mukabil, daha ziyade maddî ve mânevî cazibedar nokta-i istinad olan hakaik-i
İslâmiyeyi nokta-i istinad yapmaya mecbursunuz. Yoksa, sizin yapmadığınız
eskiden beri cinayetleri nasıl eski partiye yüklüyorlarsa, size de yükleyip,
Halkçılar ırkçılığı elde edip tam sizi mağlûp etmeye bir ihtimal-i kavî ile
hissettim. Ve İslâmiyet namına telâş ediyorum.

Emirdağ Lahikası II, s. 386, 387.

[Risale-i Nur’un vatana, millete ve İslâmiye-te büyük hizmetini
kabul ve takdir eden Başvekil Adnan Menderes’e Üstadın yazdığı bir mektup.]

Ben çok hasta olduğum ve siyasetle alâkasız bulunduğum halde,
Adnan Menderes gibi bir İslâm kahramanı ile bir sohbet etmek isterdim. Hal ve
vaziyetim görüşmeye müsaade etmediği için, o surî konuşmak yerine, bu mektup
benim bedelime konuşsun diye yazdım.

Gayet kısa birkaç esası, İslâmiyetin bir kahramanı olan Adnan
Menderes gibi dindarlara beyan ediyorum.

Birincisi: İslâmiyetin pek çok kanun-u esasîsinden birisi, "Vela
teziru vaziretü’n vizra uhra" âyet-i kerîmesinin hakikatıdır ki, "Birisinin
cinayetiyle başkaları, akraba ve dostları mesul olamaz." Halbuki, şimdiki
siyaset-i hâzırada particilik taraftarlığıyla, bir câninin yüzünden pek çok
mâsumların zararına rıza gösteriliyor. Bir câninin cinayeti yüzünden
taraftarları veyahut akrabaları dahi şenî gıybetler ve tezyifler edilip, birtek
cinayet yüz cinayete çevrildiğinden, gayet dehşetli bir kin ve adaveti damarlara
dokundurup kin ve garaza ve mukabele-i bilmisile mecbur ediliyor. Bu ise,
hayat-ı içtimaiyeyi tamamen zîr ü zeber eden bir zehirdir. Ve hariçteki
düşmanların parmak karıştırmalarına tam bir zemin hazırlamaktır. İran ve
Mısır’daki hissedilen hadise ve buhranlar bu esastan ileri geldiği anlaşılıyor.
Fakat onlar burası gibi değil; bize nisbeten pek hafif, yüzde bir nisbetindedir.
Allah etmesin, bu hal bizde olsa pek dehşetli olur.

Bu tehlikeye karşı çare-i yegâne: Uhuvvet-i İslâmiyeyi ve esas
İslâmiyet milliyetini o kuvvetin temel taşı yapıp, mâsumları himaye için,
cânilerin cinayetlerini kendilerine münhasır bırakmak lâzımdır.

Hem, emniyetin ve âsâyişin temel taşı yine bu kanun-u esâsîden
geliyor.

Meselâ, bir hanede veya bir gemide bir mâsum ile on câni
bulunsa, hakikî adaletle ve emniyet ve âsâyiş düstur-u esasîsi ile, o mâsumu
kurtarıp tehlikeye atmamak için, gemiye ve haneye ilişmemek lâzım—tâ ki mâsum
çıkıncaya kadar.

İşte bu kanun-u esasî-i Kur’ânî hükmünce âsâyiş ve emniyet-i
dahiliyeye ilişmek, on câni yüzünden doksan mâsumu tehlikeye atmak, gazab-ı
İlâhînin celbine vesile olur. Madem Cenab-ı Hak, bu tehlikeli zamanda bir kısım
hakikî dindarların başa geçmesine yol açmış, Kur’ân-ı Hakîmin bu kanun-u
esasîsini kendilerine bir nokta-i istinad ve onlara garazkârlık edenlere karşı
siper yapmak lâzım geldiğini, zaman ihtar ediyor.

İslâmiyetin ikinci bir kanun-u esasîsi: Şu hadîs-i şeriftir:
"Seyyidü’l kavmi hadimuhum." hakikatiyle, memuriyet bir hizmetkârlıktır; bir
hâkimiyet ve benlik için tahakküm âleti değil… Bu zamanda terbiye-i
İslâmiyenin noksaniyetiyle ve ubudiyetin zafiyetiyle benlik, enaniyet kuvvet
bulmuş. Memuriyeti hizmetkârlıktan çıkarıp bir hâkimiyet ve müstebidâne bir
mertebe tarzına getirdiğinden, abdestsiz, kıblesiz namaz kılmak gibi, adalet,
adalet olmaz, esasiyle de bozulur. Ve hukuk-u ibad da zîr ü zeber olur. Hukuk-u
ibad, hukukullah hükmüne geçmiyor ki hak olabilsin. Belki nefsanî haksızlıklara
vesile olur.

Şimdi, Adnan Menderes gibi, "İslâmiyetin ve dînin icaplarını
yerine getireceğiz" diye ve mezkûr iki kanun-u esasîye karşı muhalefet edip tam
zıddına olarak iki dehşetli cereyan, gayet büyük rüşvetle halkları aldatmak ve
ecnebîlerin müdahalesine yol açmak vaziyetinde hücum etmek ihtimali kuvvetlidir.

Birisi: Birinci kanunu esasîye muhalif olarak, bir câni yüzünden
kırk mâsumu kesmiş, bir köyü de yakmış. Bu derecede bir istibdad-ı mutlak, her
nefsin zevkine geçecek memuriyete bir hâkimiyet suretinde rüşvet vererek, dindar
hürriyetperverlere hücum ediliyor.

İkinci hücum da: İslâmiyet milliyet-i kudsiyesini bırakıp,
evvelkisi gibi, bir câni yüzünden yüz mâsumun hakkını çiğneyebilen, zahiren bir
milliyetçilik ve hakikatte ırkçılık damarıyla hem hürriyetperver dindar
Demokratlara, hem bütün bu vatandaki yüzde yetmişi sair unsurlardan bulunanlara,
hem hükûmet aleyhine, hem biçare Türkler aleyhine, hem Demokratın takip ettiği
siyaset aleyhine çalışarak ve serseri ve enaniyetli nefislere gayet zevkli bir
rüşvet olarak bir ırkçılık kardeşliği veriyor. O zevkli kardeşliğin içinde, o
zevkli faydadan bin defa daha ziyade hakikî kardeşleri düşmanlığa çevirmek gibi
acip tehlikeyi, o sarhoşluğu ile hissedemiyor.

Meselâ, İslâmiyet milliyetiyle 400 mil-yon hakikî kardeşin
hergün "Allahü’m-mağfirli’l-mü’minine ve’l-mü’minat." dua-yı umumîsiyle mânevî
yardım görmek yerine, ırkçılık 400 milyon mübarek kardeşleri, dört yüz serseriye
ve lâübalilere yalnız dünyevî ve pek cüz’î bir menfaati için terk ettiriyor. Bu
tehlike hem bu vatana, hem hükûmete, hem de dindar Demokratlara ve Türklere
büyük bir tehlikedir. Ve öyle yapanlar da hakikî Türk değillerdir. Necip Türkler
böyle hatâdan çekinirler.

Bu iki taife herşeyden istifadeye çalışıp dindar Demokratları
devirmeye çalıştıkları ve çalıştırıldıkları, meydandaki âsar ile tahakkuk
ediyor. Bu acip tahribata ve bu iki kuvvetli muarızlara karşı, kırk Sahabe ile
dünyanın kırk devletine karşı meydan-ı muarazaya çıkan ve galebe eden ve bin
dört yüz sene zarfında ve her asırda üç yüz dört yüz milyon şakirdi bulunan
hakikat-i Kur’âniyenin sarsılmaz kuvvetine dayanmak ve onun içindeki dünyevî ve
uhrevî saâdet-i ebediyenin zevklerine o câzibedar hakikatle beraber nokta-i
istinad yapmak, o mezkûr muarızlarınıza ve hem dahil ve hariçteki düşmanlarınıza
karşı en lâzım ve elzem ve zarurî bir çâre-i yegânedir. Yoksa, o insafsız dahilî
ve haricî düşmanlarınız sizin bir cinayetinizi binler yapıp ve eskilerin de
cinayetlerini ilâve ederek başkaların başına yükledikleri gibi, size de
yükleyecekler. Hem size, hem vatana, hem millete telâfi edilmeyecek bir tehlike
olur.

Cenab-ı Hak sizleri İslâmiyet lehindeki hizmetlerinizde muvaffak
ve mezkûr tehlikelerden muhafaza eylesin diye ben ve Nurcu kardeşlerimiz,
yapacağınız hizmete ve mezkûr hakikati kabul etmenize mukabil dua etmeye karar
vereceğiz.

Üçüncüsü: İslâmiyetin hayat-ı içtimaiyeye dair bir kanun-u
esasîsi dahi, bu hadis-i şerifin, "El-mü’minü li’l-mü’mini ke’l bünyani mersusi
yeşüddü ba’duhu ba’den." hakikatıdır. Yani, hariçteki düşmanların tecavüzlerine
karşı, dahildeki adâveti unutmak ve tam tesanüd etmektir. Hattâ en bedevî
tâifeler dahi bu kanun-u esasînin menfaatini anlamışlar ki, hariçte bir düşman
çıktığı vakit, o taife birbirinin babasını, kardeşini öldürdükleri halde, o
dahildeki düşmanlığı unutup, hariçteki düşman def oluncaya kadar tesanüd
ettikleri halde; binler teessüflerle deriz ki, benlikten, hodfuruşluktan,
gururdan ve gaddar siyasetten gelen dahildeki tarafgirane fikriyle, kendi
tarafına şeytan yardım etse rahmet okutacak, muhalifine melek yardım etse lânet
edecek gibi hadisatlar görünüyor. Hattâ, bir sâlih âlim, fikr-i siyasîsine
muhalif bir büyük sâlih âlimi tekfir derecesinde gıybet ettiği; ve İslâmiyet
aleyhinde bir zındığı, onun fikrine uygun ve taraftar olduğu için hararetle senâ
ettiğini gördüm. Ve şeytandan kaçar gibi, otuz beş seneden beri siyaseti
terkettim.

Hem şimdi birisi, hem Ramazan-ı Şerife, hem şeâir-i İslâmiyeye,
hem bu dindar millete büyük bir cinayeti yaptığı vakit muhaliflerinin onun o
vaziyeti hoşlarına gittiği görüldü. Halbuki, küfre rıza küfür olduğu gibi;
dalâlete, fıska, zulme rıza da fısktır, zulümdür, dalâlettir. Bu acip halin
sırrını gördüm ki, kendilerini millet nazarında ettikleri cinayetlerinden mâzur
göstermek damarıyla muhaliflerini kendilerinden daha dinsiz, daha câni görmek ve
göstermek istiyorlar. İşte bu çeşit dehşetli haksızlıkların neticeleri pek
tehlikeli olduğu gibi, içtimaî ahlâkı da zîr ü zeber edip bu vatan ve millete ve
hâkimiyet-i İslâmiyeye büyük bir suikast hükmündedir.

Daha yazacaktım, fakat bu üç nokta-i esasiyeyi şimdilik dindar
hürriyetperverlere beyan etmekle iktifa ediyorum.

Emirdağ Lahikası II, s. 393-396.

Evet, mesleğimizde kuvvet var. Fakat bu kuvvet, âsâyişi muhafaza
etmek içindir. "Vela teziru vaziretü’n vizra uhra" düsturu ile—ki "Bir câni
yüzünden onun kardeşi, hanedanı, çoluk-çocuğu mesul olamaz"—işte bunun içindir
ki, bütün hayatımda bütün kuvvetimle âsâyişi muhafazaya çalışmışım. Bu kuvvet
dahile karşı değil, ancak hâricî tecavüze karşı istimal edilebilir. Mezkûr
âyetin düsturuyla vazifemiz, dahildeki âsâyişe bütün kuvvetimizle yardım
etmektir. Onun içindir ki, âlem-i İslâmda âsâyişi ihlâl edici dahilî muharebat
ancak binde bir olmuştur. O da aradaki bir içtihad farkından ileri gelmiştir. Ve
cihad-ı mâneviyenin en büyük şartı da vazife-i İlâhiyeye karışmamaktır ki,
"Bizim vazifemiz hizmettir; netice Cenab-ı Hakka âittir. Biz vazifemizi yapmakla
mecbur ve mükellefiz."

Ben de Celâleddin Harzemşah gibi, "Benim vazifem hizmet-i
imaniyedir; muvaffak etmek veya etmemek Cenab-ı Hakkın vazifesidir" deyip ihlâs
ile hareket etmeyi Kur’ân’dan ders almışım.

Haricî tecavüze karşı kuvvetle mukabele edilir. Çünkü düşmanın
malı, çoluk çocuğu ganimet hükmüne geçer. Dahilde ise öyle değildir. Dâhildeki
hareket, müsbet bir şekilde mânevî tahribata karşı mânevî, ihlâs sırrıyla
hareket etmektir. Hariçteki cihad başka, dahildeki cihad başkadır. Şimdi
milyonlar hakikî talebeleri Cenab-ı Hak bana vermiş. Biz bütün kuvvetimizle
dahilde ancak âsâyişi muhafaza için müsbet hareket edeceğiz. Bu zamanda dahil ve
hariçteki cihad-ı mâneviyedeki fark pek azîmdir.

Emirdağ Lahikası II, s. 455-456.

(Sayfa 481-482)