Aşağıdaki bağlantı üzerinden makaleye ulaşabilirsiniz.
Ayetü’l-Kübra Risalesi Rehberliğinde KÂİNAT KİTABINDA TEÂVÜN, TESÂNÜD, TECÂVÜB ve TEÂNUK SIRLARI – Prof. Dr. Hüseyin UZUN
Özet
Bu çalışmada, Ayetü’l-Kübra Risalesi bakış açısıyla kâinat kitabı içerisindeki
varlıkların Allah’ın varlık ve birliğine, esma ve sıfatlarına işaret eden
teâvün, tesânüd, tecâvüb ve teânuk sırlarına dair tevhid delilleri incelenmiştir.
Çalışmanın ilk aşamasında Ayetü’l-Kübra Risalesinin nasıl bir eser olduğu
ile ilgili bazı tespitler yapılmıştır. Kâinat kitabındaki her bir varlığın,
Allah’ın birer tekvini âyetleri olduğu nazarlara sunulmuştur. “Yaratan Rabbinin
adıyla oku” ayeti esas alınarak, kâinat kitabının mana-yı harfiyle nasıl
okunması gerektiği üzerinde durulmuştur. Kâinatın bütününde ve her
bir varlığın üzerinde tecelli eden teâvün, tesânüd, tecâvüb ve teânuk düsturları,
misaller verilerek tanımlamaları yapılmıştır. Bu düsturların ne kadar
mükemmel bir şekilde tezahür ettiğini gösteren bir âfâkî, bir de enfüsî
vahdâniyet delili verilmiştir. Âfaki delil olarak, ağaçların kendi aralarında
var olan haberleşme ağı ve enfüsi delil olarak da gözyaşının yaratılış hikmetleri,
misal olarak nazarlara sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kâinat kitabı, Tevhid delilleri, Tekvini ayetler, Teâvün, Tesânüd, Tecâvüb, Teânuk, Ayetü’l-Kübra Risalesi
Abstract
In this study, from the point of view of the Ayetü’l-Kübra Treatise, the
proofs of Tawhid about the secrets of Answering One Another’s Needs, Mutual
Support and Assistance, Mutual Embracing, which point to the existence
and unity of the beings in the book of the universe, the Divine Names
and attributes of Allah, are examined. In the first stage of the study, some determinations
are made about what kind of a work the Ayetü’l – Kübra treatise
is. It has been pointed out that every being in the book of the universe
is a verse of Allah’s creation. Based on the verse “Read in the name of your
Creator,” it is emphasized how the book of the universe should be read as
being a word showing its creater. The principles of Answering One Another’s
Needs, Mutual Support and Assistance, Mutual Embracing, which are
manifested in the whole of the universe and on every being, have been defined
by giving examples. An external and an internal proof of unity is given,
showing how perfectly these principles are manifested. As external evidence,
the communication network between the trees and as an internal evidence
the creation of tears are presented to the eye as examples.
Key Words: The book of the universe, the proofs of Tawhid, the verses of Creation, The answering one another’s needs, mutual support, assistance, mutual embracing, Ayetü’l- Kübra Treatise